U organizaciji Bosanske akademije nauka i umjetnosti „Kulin ban“ održana je promocija knjige uglednog Bosanca iz Nizozemske Aldena Pervana pod nazivom “Dejtonski sporazum: Kratkoročno iskupljenje ili dugoročna tragedija?”.
Moderator je bio dr. Muhamed Šemoski koji se na samom početku promocije osvrnuo na knjigu a posebno na biografiju magistra nauka međunarodnog i evropskog prava Aldena Pervana koji je svoj naučni rad odbranio na Pravnom fakultetu u Holandiji i na nagovor akademika Kurtćehajića zbog značaja same teme pretvorio naučni rad u knjigu na bosanskom i engleskom jeziku.
Piše: Azemina Smailbegović Mulahuseinović
Predsjednik Bosanske akademije nauka i umjetnosti akademik prof.dr. Suad Kurtćehajić je govoreći o knjizi mladog Aldena Pervana ukazao da je autor dao značajan doprinos nauci, te da je ušao u prilično neistraženo naučno polje primjene IUS COGENS norme kao najjače norme međunarodnog prava koja na prvom mjestu zabranjuje genocid i prema članu 53. Bečke konvencije o pravu međunarodnimh ugovora od 1969. godine čini svaki takav ugovor ništavim.
Na pitanje koje se godinama postavlja kako to da mi živimo prema Dejtonskom sporazumu ako je već presudom najvećeg suda na planeti Internacionalnog suda pravde u Hagu od 26. februara 2007. godine utvrđeno da su vojska Rs (u čl. 297) a na nekim mjestima i policija Rs izvršile genocid u Srebrenici Alden Pervan je u knjizi dao odgovor.
Naime da ne bi došlo do zloupotrebe IUS COGENS norme potrebna je njena verifikacija pred međunarodnom arbitražom ili Međunarodnim sudom pravde u Hagu. S obzirom na činjenicu da je nama Dejtonskim sporazumom uspostavljen takav politički sistem u kojem imamo tročlano Predsjedništvo BiH sa pravom veta svakog člana Predsjedništva BiH ovu verifikaciju koja je za svaku normalnu državu jednostavna proceduralna stvar za Bosnu i Hercegovinu je praktično nemoguće provesti.
Ostaje jedino da se naglasio je akademik Kurtćehajić,a na što on godinama ukazuje, ide preko Generalne skupštine UN ( a to može pokrenuti bilo koja država članica UN) prema Međunarodnom sudu pravde u Hagu sa dobijanjem Savjetodavnog mišljenja na pitanje „Da li je postojanje entiteta Republika Srpska protivno međunarodnom pravu nakon presude za izvršeni genocid u Srebrenici donesenoj od strane istog tog suda i brojnih presuda Krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju gotovo cijelom vojnom i političkom vrhu Rs za strašne zločine protiv čovječnosti uključujući i više njih za genocid u Srebrenici te djelimičnu presudu Slobodanu Miloševiću za genocid u sedam bh gradova“.
Akademik Kurtćehajić je ukazao da istraživanje Aldena Pervana dato u ovoj knjizi potvrđuje da je za sada jedino moguć takav put i ujedno mu se zahvalio da je u njegovoj aktivnosti dobio svog nasljednika na putu da se uspostavi pravo i pravda te da se sve što je nastalo na genocidu mora deinstalirati.
Iako savjetodavno mišljenje nema snagu presude gotovo je sigurno da bi to uticalo da se UN ali i cijeli civilizacijski svijet mora suočiti sa činjenicom da se na prostoru Bosne i Hercegovine nalazi tvorevina koja postoji protivno međunarodnom pravu i da je njenim instaliranjem nagrađen genocid kao i drugi strašni zločini.
Ovakav stav međunarodne zajednice zaključuje akademik Kurtćehajić morao bi dovesti prije ili poslije da se sazove nova Međunarodna konferencija za Bosnu iHercegovinu koja bi na novim osnovama koristeći ustavnopravna rješenja evropske demokratske tradicije Bosnu i Hercegovinu uredila kao normalnu i funkcionalnu državu u kojoj bi se prava svih njenih građana ostvarivala na jednak način.
Dr. Esad Bajtal govoreći o knjizi mladog Aldena Pervana ukazao je da je krajnje vrijeme da se, konačno, učini nešto u Bosni i Hercegovini. Ne može se aktivno i svim sredstvima opstruirati Dejton, i istovremeno, pred javnošću zagovarati njegovu nedodirljivost. Mora se izabrati.
Kako drugačije objasniti sljedeći moralno-logički paradoks: Dolazak Dejtonskog mirovnog sporazuma, tadašnja vodeća politička struktura RS dočekala je na nož. U SDS-ovoj metaforičkoj metanaraciji, Dejtonski sporazum je, odmah po potpisivanju, medijski sinhronizovano i “na sva zvona”, proglašen kao “grobnica srpskog naroda”.
Pod okriljem takvog stanovišta legalizirano je i organizirano otvoreno provođenje neprovođenja Dejtona. Već skoro dvije decenije kompletna dnevnopolitička bosanskohercegovačka scena, uokvirena je njome. Od toga da je RS država, pa do odbijanja svih drugih Dejtonom prihvaćenih obaveza, te neskrivene opstrukcije institucija Bosne i Hercegovine.
Vremenom, pod pritiskom međunarodne zajedniceda se konačno okonča neskriveno odbijanje Dejtona, i sve glasnijih unutrašnjih zahtjeva za njegovom revizijom, odbijanje Sporazuma od strane nosilaca vlasti u entitetu RS, taktički, biva zamijenjeno njegovim deklarativno naglašenim prihvatanjem uz, planski smišljeno i kontinuirano, nastavljanje njegovog praktičnog opstruiranja.
Došlo se dotle da Dejton, od svojih najglasnijih i najdosljednijih Poricatelja, biva proglašen za Sveto Slovo, koje se “mora tvrdo poštovati”, inače, kako prijeteći kažu, slijedi talas “potresa u regionu” i “novi lanac radikalizma”, što, prevedeno na jezik realpolitike koja je pokrenula i prethodni,znači – novi rat:
Dakle, realpolitički kodirana poruka glasi ovako: bez naše saglasnosti vi ne možete, tačnije: (pod prijetnjom rata) ne smijete Dejton mijenjati. Istovremeno mi ga, bez vaše i bilo čije saglasnosti, i možemo, i hoćemo, i smijemo – ne-provoditi.
Još kraće: drugima se zabranjuje upravo ono što se sebi dozvoljava. Na taj način prijetnje i ucjene, kao posljedica nerazumljive tolerancije Međunarodne zajednice, postaju sračunatom osnovom status quo-a i egzistencijalno jalove pat pozicije BiH, koju nije moguće prevazići bez promjene Dejtona ili bez nove međunarodne konferencije.
I jedno i drugo čime je završio svoje izlaganje dr. Bajtal odbijaju upravo oni koji, javno se zaklinjući u njega – praktično (na djelu) – odbijaju Dejton.
Na kraju je o svojoj knjizi govorio njen autor Alden Pervan, koji je u svom istraživanju došao do zaključka da je Dejtonski mirovni sporazum ništavan zbog činjenice da je legalizirao jedan de facto režim u formi de jure entiteta koji je imao visok stepen efektivne kontrole i moći na teritoriji koju je kontrolirao i s tim u vezi ima punu odgovornost da zaštiti ljudska prava svih na toj teritoriji prisutnih građana. Međutim taj isti de facto režim je izvršio kampanju etničkog čišćenja, koja je kroz razne UN rezolucije (47/121 od 07.aprila 1993.) kvalifikovana kao genocid i uz to je počinjeno mnogo drugih strašnih zločina koji pojedinačno spadaju pod IUS COGENSs normu, najvišu normu u međunarodnom pravu.
To sve čini Dejtonski mirovni sporazum na osnovu člana 53 Bečke konvencije ništavnim i nemoralnim sporazumom jer je legalizovao jednu tvorevinu koja nosi takvu hipoteku.
Na kraju je uzimajući u obzir da s jedne strane unutar Bečke konvencije ništavnost nije automatska, a s druge strane zbog tročlanog Predsjednistva u ovom trenutku BiH nemože pokrenuti ništavnost, potvrdio stanovište akademika Kurtćehajića da preostaje da se ovaj slučaj prezentira Međunarodnom sudu pravde koji bi u formi savjetodavnog misljenja trebao dati odgovor na pitanje da li jedan de facto režim koji je legalizovan u de jure entitet, i u kontekstu svog osnivanja počinio toliko zločina koji istovremeno spadaju pod IUS COGENS normu na osnovu međunarodnog prava ima pravo na postojanje.
