Daniel Hamilton, američki stručnjak za Zapadni Balkan: “BiH je glavna karika regije, vrijeme je da se popravi Dejton!”

Usporeni proces proširenja EU na području Zapadnog Balkana utiče na dalju stagnaciju demokratskog preobražaja tog područja, tvrdi Daniel Hamilton, visoki saradnik i direktor Programa Globalna Evropa Wilson Centra u Washingtonu.

Hamilton ističe da su elite na vlasti u regiji sve manje zainteresovane za promjene i da “postaje jasno da se vizija slobodnog, demokratskog i istinski evropskog Balkana više ne može uzeti zdravo za gootovo”.

“Perspektiva pridruživanju evropskom bloku, predstavljala je važnu polugu u rukama Unije. Međutim, s vremenom taj mamac izgubio je privlačnost kod mnogih u regionu. Mada ne svi, većina ljudi na vlasti koriste kleptokratske mahinacije za sticanje ličnog bogatstva i sve veće moći. Stoga nisu mnogo zainteresovani ni za reforme niti za evropsku integraciju, jer im sadašnje okolnosti sasvim dobro idu u korist”, kaže on – prenosi Glas Amerike.

Hamilton kritikuje i zastoj na evropskoj strani.

“Koncentrisanje ukupne pažnje na ispunjavanje uslova za pristupanje, učinilo je da Brisel postane obuzet procesom, odnosno postupkom ispunjavanja uslova za prijem u članstvo, dok zanemaruje činjenicu da sve te zemlje i dalje loše funkcionišu. Drugim riječima, Evropski blok je ulagao krupna sredstva u region, ali nije vodio računa o kleptomanijji u vladajućim krugovima”, rekao je on.

Hamilton izdvaja Bosnu i Hercegovinu kao glavnu kariku Zapadnog Balkana. Sjedinjene Države i EU imaju snažan ulog u funkcionalnoj i efikasnoj multietničkoj demokratiji, bezbjednoj u svojim granicama i politički stabilnoj, objašnjava sagovornik.

On ujedno podsjeća da je novi američki državni sekretar Antony Blinken svoje prvo pismo sa adresom Zapadnog Balkana uputio liderima Bosne i Hercegovine, u kojem je naveo potrebu sprovođenja reforme ustavnog uređenja utvrđenog u okviru Dejtonskog mirovnog sporazumom 1995.

“Došli smo do još jedne presudne tačke u jugoistočnoj Evropi. Poslije 25 godina, vrijeme je da se popravi Dejton. Cjelovita i slobodna Evropa i dalje je vrijedan cilj. To se ne može postići ako Bosna implodira. Dejtonski mir je takođe upozorenje: Kad god ignorišemo Balkan, na kraju platimo višu cijenu”, kaže Hamilton.

Prilično je krupan iskorak s američke strane da u sadašnje vrijeme (25 godina kasnije) prizna da nije sve uredu sa Dejtonskim sporazumom, smatra Hamilton.

Jednako važno pitanje je, dodaje on, još uvijek neriješen srpsko-kosovski spor: “Taj spor i dalje ostaje prvorazredan problem. Međutim, Kosovo je dobilo novu vladu sa liderom koji ističe da dijalog sa Srbijom nije prioritet na njegovom dnevnom redu, već Covid-19, kao i cilj ostvarivanja pravde”.

Novom kosovskom premijeru Aljbinu Kurtiju, savjetovano je tokom njegove nedavne posjete Briselu da srpsko-kosovski dijalog vrati na vrh svoje agende, prenose evropski mediji. Istovremeno, Slovenija koja uskoro preuzima funkciju predsjedavanja Evropskom unijom, želi da vrati evropsku pažnju na Zapadni Balkan. Predložiće održavanje samita o zanemarenom regionu.

“Pri tom, naredni podsticaj za reforme mora biti zasnovan na novoj riješenosti Sjedinjenih Država i EU da ostaju angažovane na području Zapadnog Balkana. Jedina efikasna strategija je pospješivanje integracije i reformi koje bi se pozabavile patologijama koje se šire na terenu”, zaključuje Hamilton, jedan od vodećih američkih eksperata za područje Zapadnog Balkana.