Ured za kontrolu strane imovine američkog Ministarstva trezora (OFAC) proširio je listu sankcija sa osobama i kompanijama koje podržavaju korumpiranu pokroviteljsku mrežu Milorada Dodika u BiH koja pokušava izbjeći sankcije SAD-a. Iako je Dodik slavio s američkom zastavom pobjedu Donalda Trumpa, sada su sankcionisani Vladimir Perišić i firma Elpring preko kojih su Dodik i njegov sin Igor pokušali izbjeći američke sankcije.
Ova mreža je direktno povezana sa Igorom Dodikom koji je pod sankcijama SAD-a, sinom Milorada Dodika, kojem su SAD takođe uvele sankcije, a koji je predsjednik Republike Srpske (RS) u Bosni i Hercegovini. Godinama Dodik koristi svoj službeni položaj za gomilanje ličnog bogatstva preko kompanija povezanih sa njim i Igorom. Ovo koruptivno djelovanje doprinijelo je podrivanju povjerenja javnosti u državne institucije BiH i vladavinu zakona”, naveli su.
“Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik, njegovi saradnici i pomagači nastavljaju koristiti svoj privilegovani položaj kako bi ugrozili povjerenje javnosti u regionalne mirovne okvire i institucije koje su donijele stabilnost i sigurnost u Bosnu i Hercegovinu”, rekao je vršilac dužnosti podsekretara Ministarstva finansija za terorizam i finansijsku obavještajnu djelatnost, Bradley T. Smith.
“Sjedinjene Države ostaju predane razotkrivanju napora Dodika i njegove porodice da održe svoje korumpirane mreže podrške.”
Današnjom mjerom pojačavaju se prethodno uvedene sankcije protiv Dodikovih razotkrivanjem Igorovih očitih pokušaja da izbjegne američke sankcije, te su njen cilj i pojedinci koji pomažu aktivnosti ove porodice koja ometa demokratski razvoj u Republici Srpskoj.
Finansijska mreža Igora Dodika i pokušaj izbjegavanja posljedica sankcija SAD-a
Sjedinjene Države sankcionisale su Dodika 05. januara 2022. godine u skladu sa Izvršnom uredbom (I.O.) 14033 zbog odgovornosti za ili saučesništvo, zbog direktnog ili indirektnog učešća, zbog kršenja ili aktivnosti koje predstavljaju smetnju ili prijetnju provedbi Daytonskog mirovnog sporazuma, kao i zbog koruptivnog djelovanja.
Sjedinjene Države su i prije toga uvrstile Dodika na listu sankcionisanih lica sedamnaestog jula 2017. godine u skladu sa Izvršnom uredbom 13304, zbog opstrukcije ili prijetnje opstruisanjem Daytonskog mirovnog sporazuma. Dodatno, Sjedinjene Države sankcionisale su Dodikovu odraslu djecu, Igora i Goricu Dodik, 20. oktobra 2023. godine u skladu s Izvršnom uredbom 14033 zbog materijalnog pomaganja, sponzorisanja ili pružanja finansijske, materijalne ili tehnološke podrške za, ili roba ili usluga za ili kao podršku Dodiku, licu čija su imovina i pravo na imovinu blokirani prema Izvršnoj uredbi 14033.
Napori Dodikovih da se obogate doveli su do toga da je OFAC 20. oktobra 2023. i 18. juna 2024. označio ključne dijelove Dodikove korumpirane mreže podrške, uključujući nekoliko subjekata i pojedinaca pod Igorovom direktnom kontrolom. Od uvođenja sankcija, Dodikova mreža slijedila je agresivnu strategiju pokušaja zaobilaženja učinaka sankcija, naime restrukturiranjem i ponovnim uspostavljanjem korporativnih subjekata kako bi se prikrila njegova kontrola i prenijela imovina kompanije sa sankcionisanih subjekata.
Dodik je iskoristio svoj službeni položaj kako bi ugovore sa Vladom RS usmjerio na mrežu privatnih kompanija koje on i Igor nadziru. Dok Igor kontroliše mnoge kompanije u ovoj mreži, on prikriva svoju ličnu povezanost s tim kompanijama oslanjajući se na različite nominalne vlasnike i direktore.
Jedan od njih je Vladimir Perišić (Perišić), generalni direktor kompanije Prointer ITSS (Prointer) koju je OFAC sankcionisao 18. juna 2024. Kao generalni direktor Prointera – kompanije koju kontroliše Igor – Perišić je Igoru davao najnovije informacije, tražio Igorovo odobrenje i smjernice, te provodio u djelo poslovne odluke na osnovu Igorovih uputstava. Osim toga, Perišić je predložio i proveo u djelo šemu nezakonitog povrata novca koja je uključivala Prointer nakon što je dobio uputstva i odobrenje od Igora.
Nakon što je sankcionisana kompanija Kaldera (Kaldera) 18. juna 2024. godine , Igor je naložio sankcionisanom Milenku Čičiću (Čičić) (kojeg je također sankcionisao OFAC 18. juna 2024. godine), da osnuje Elpring d.o.o. Laktaši (Elpring) kao zamjenu za Kalderu.
S Igorovim odobrenjem, Čičić je osnovao Elpring i koordinirao transfer sve imovine i poslova Kaldere, uključujući i njene uposlenike, na Elpring. Tokom ovog procesa, Čičić je redovno tražio Igorovu dozvolu za donošenje ključnih poslovnih odluka i pobrinuo se da i Igor i on imaju bankovni račun za Elpring koji mogu kontrolisati.
Perišić i Elpring sankcionisani su prema I.O. 14033 jer su u vlasništvu ili pod kontrolom, ili su djelovali ili navodno djelovali za ili u ime, direktno ili indirektno, Igora, lica čija imovina i pravo na imovinu su blokirani u skladu sa I.O. 14033.
Posljedica sankcija
Kao posljedica današnje mjere, sva imovina i pravo na imovinu gore navedenih lica, a koja se nalazi u SAD ili je u posjedu ili pod kontrolom državljana SAD blokirana je i mora biti prijavljena OFAC.
Pored toga, svaki subjekt u vlasništvu direktnom ili indirektnom, u iznosu od 50 posto ili više jednog ili više blokiranih lica također je blokiran.
Sve transakcije državljana SAD ili unutar (ili u tranzitu kroz) SAD koje uključuju imovinu ili prava na imovinu lica uvrštenih na listu sankcionisanih ili blokiranih lica zabranjene su, ukoliko nisu odobrene opštom ili posebnom dozvolom koju izdaje OFAC, ili izuzete.
Ove zabrane uključuju davanje doprinosa ili obezbjeđenje finansijskih sredstava, roba ili usluga od strane, prema ili u korist svakog blokiranog lica i primanje bilo kakvog doprinosa ili obezbijeđenih finansijskih sredstava, roba ili usluga od takvog lica.
Osobama koja nisu državljani SAD-a također je zabranjeno prouzrokovati ili se urotiti da bi naveli lica koja jesu državljani SAD da svjesno ili nesvjesno krše sankcije Sjedinjenih Država, kao i učestvuju u djelima kojima se izbjegavaju sankcije Sjedinjenih Država. Smjernice za provođenje ekonomskih sankcija (Economic Sanctions Enforcement Guidelines ) OFAC pružaju više informacija o tome kako OFAC provodi sankcije SAD, uključujući faktore koje OFAC inače uzima u obzir pri određivanju odgovarajuće reakcije na očigledno kršenje.
Pored toga, finansijske institucije i druga lica koja se uključe u određene transakcije ili aktivnosti sa sankcionisanim subjektima i licima i sama mogu biti sankcionisana ili se protiv njih mogu poduzeti odgovarajuće aktivnosti s ciljem provedbe ove odluke.
Ove zabrane uključuju davanje doprinosa ili obezbjeđenje finansijskih sredstava, roba ili usluga od strane, prema ili u korist bilo kojeg lica uvrštenog na listu sankcionisanih lica, ili primanje bilo kakve finansijske podrške, roba ili usluga od takvog lica.
